Stilstaan bij ingrijpend verlies
Moet je al vastgelopen zijn om professionele ondersteuning te zoeken? Nee, zo zwart-wit is het niet. Soms is een verlies een steen op een grotere stapel van verliezen en is de laatste er net één teveel waardoor je uit evenwicht raakt en tijdelijk niet meer verder kunt.
Sommige verliezen triggeren eerdere ingrijpende ervaringen die in het nu ineens weer op de voorgrond komen te staan.
Het kan ook zijn dat mensen rondlopen met een verborgen verlies: een verlies dat geen naam heeft, dat misschien geheim moet blijven of een verlies dat niet serieus wordt genomen door de naaste omgeving. Het zijn verliezen die om aandacht en erkenning vragen om ervoor te zorgen dat je de draad weer op kunt pakken.
Veel mensen hebben in hun rouwproces behoefte aan duiding: waar sta ik ergens, is het normaal hoe ik me voel, hoe ik functioneer, hoe kan ik mijn eigen koers weer uitzetten?
Een begeleidingstraject kan langdurig aandacht vragen, maar soms ook kort zijn. Soms zijn twee of drie sessies al genoeg om weer verder te kunnen.
Verlies van je gezondheid door ziekte of een lichamelijke aandoening (‘levend verlies’)
Heb je een lichamelijke aandoening, ben je ernstig ziek, is jouw toekomst misschien ook onzeker? Het verlies van gezondheid is een zeer ingrijpend verlies. Ook al ervaar je dat misschien niet dagelijks zo. Als je acuut ziek wordt en alles in het teken van overleven komt te staan, is er nauwelijks ruimte om stil te staan bij de impact van dit verlies. Het verlies van gezondheid betekent vaak het verlies van stukken van je identiteit, je werk, invulling van je vrije tijd, partnerschap, ouderschap… op allerlei levens gebieden kan een ziekte impact hebben. Op den duur kan dit psychisch heel belastend worden. Dan kan het zinvol zijn om een pas op de plaats te maken, terug te kijken en ook vooruit te kijken naar hoe je opnieuw invulling kunt geven aan je leven.
Als je al jaren (of misschien al je hele leven) een aandoening hebt wordt deze een onderdeel van je identiteit. Dit betekent echter niet dat je je aandoening bent. Ieder mens komt in zijn persoonlijke groei steeds opnieuw zijn aandoening en beperkingen tegen. En keer op keer moet je je hiertoe verhouden. Dat is een klus. Dit wordt ook wel levend verlies genoemd, verlies dat keer op keer – op een andere manier – terug kan keren.
Het zoeken naar de betekenis die een aandoening heeft op je leven is voor iedereen anders. Als je eens stil wilt staan bij de impact die jouw aandoening op jouw leven heeft, neem dan gerust contact op.
Verlies van gezondheid bij je kind (‘levend verlies’)
In mijn praktijk heb ik speciaal aandacht voor ouders met een kind met een aandoening. Naast de continue zorg die ouders hebben voor hun kwetsbare kind is er ook sprake van ingrijpend (soms traumatisch) verlies voor de ouder zelf. De ervaring leert dat ouders zichzelf maar weinig ruimte gunnen om hierbij stil te staan. Dat kan zijn uit ‘lijfbehoud’ (ik moet sterk blijven voor mijn gezin), anderzijds omdat het toelaten van het verlies (van levensgeluk, van toekomstverwachtingen, etc.) kan voelen als verraad naar je kind. Een derde aspect kan zijn dat ouders een enorm gevoel van overspoeling hebben ervaren bij de geboorte van hun kind, bij de diagnosestelling na een complicatie of een traumatische medische ingreep, waardoor aandacht voor deze gevoelens ook bedreigend kan zijn.
We gebruiken voor deze vorm van verlies vaak de term ‘levend verlies’ waarin wordt aangeduid dat er sprake is van rouw die zich levenslang kan aandienen. Soms dagelijks, soms een periode.
In mijn praktijk kunnen ouders op verhaal komen, is er aandacht voor de impact die de verliezen hebben op jou als ouder en individu (los van je rol van ouder) en kunnen we samen onderzoeken hoe je naast het overleven ook zoveel mogelijk kunt leven.
Verlies van gezondheid bij je partner (‘levend verlies’)
Als je partner ernstig ziek wordt of een aandoening krijgt, heeft dat ook zijn weerslag op de partner, en op de relatie. De gezonde partner verliest ook van alles, denk aan zekerheden over de toekomst, een gelijkwaardige relatie die verschuift in een zorgrelatie, gezamenlijke plannen en dromen, soms ook intimiteit en ruimte voor je eigen persoonlijke groei.
Ook al heb je je beiden te verhouden tot de aandoening, het verlies is voor individueel. De één is immers ziek of gehandicapt, de ander niet. De partner staat vaak in de overleefstand om ervoor te zorgen dat alles zoveel mogelijk (zo nodig met aanpassingen) door kan gaan. Door de focus die vaak op de zieke partner ligt, kan de belasting op de gezonde partner met de tijd heel groot worden en uitputten. Dan is het goed om ook aandacht te geven aan de betekenis van de verliezen van de gezonde partner en wat je hierin (van elkaar) nodig hebt. In mijn praktijk staan we daarbij stil. Dit kan individueel, maar ook samen met je partner. Zodat je beter inzicht krijgt in elkaars beleving en wat je hierin van elkaar nodig hebt, zodat je samen opnieuw invulling kunt geven aan jullie relatie.
Supervisie: werken aan professionele groei
Zorg- en hulpverleners, leerkrachten en docenten werken de hele dag met mensen. Ze willen iets voor een ander betekenen en stellen zichzelf hiervoor beschikbaar. Het zijn beroepen waar zelfzorg noodzakelijk is om gezond te kunnen blijven en stevig in het zadel te blijven. Dat geldt ook voor mij. Daarnaast is supervisie van belang. In supervisie leer je hoe jij jezelf als instrument inzet in je werk. Je leert kijken naar wat jou raakt in het contact met een ander, wat van jou is en wat van de ander. Hiervoor is het belangrijk om te kijken naar thema’s uit jouw eigen leven, overtuigingen, valkuilen, ‘rode knoppen’. Je kijkt naar wat de ander in jou raakt of ‘oproept’ en waar dat vandaan komt. Op die manier leer je jezelf als instrument steeds beter kennen en de toepassing verfijnen. Je werkt aan je eigen professionalisering, maar ook aan persoonlijke groei.
En ‘practice what you preach’ betekent dat ik ook zelf enkele keren per jaar supervisie neem. Er valt altijd iets te leren!
NB. Het aantal supervisieplekken is beperkt.